Giai đoạn phát triển và cách chăm trẻ sơ sinh trong những năm đầu tiên

1. Các giai đoạn phát triển của trẻ sơ sinh trong những tháng đầu

Để cho trẻ sơ sinh phát triển một cách toàn diện và khỏe mạnh nhất trong những tháng đầu thì các mẹ cần nên lưu ý những gì, và các cách để làm thế nào chăm sóc trẻ tốt nhất. Các mẹ có thể tham khảo các bước sau đây và những điều cần thiết để tránh ảnh hưởng xấu và phát triển không tốt đến con mình.

1.1 Giai đoạn 1: Trẻ từ 1 đến 3 tháng tuổi

Trong giai đoạn đầu tiên này, cơ thể và não bộ của trẻ sẽ dần và học làm quen với thế giới bên ngoài. Từ sơ sinh đến 3 tháng tuổi trẻ sẽ thay đổi như:

• Trẻ sẽ học cách cười và đáp lại nụ cười của bạn
• Trẻ sẽ cố gắng nâng đầu và ngực lên cao, điều này có thể cho thấy xương và cơ của bé đã cứng cáp và phát triển hơn.
• Chăm chú nhìn theo đồ vật có màu sắc hoặc họa tiết dễ thương
• Đưa tay bỏ vào miệng, cầm nắm đồ vật
• Nắm hoặc chạm những đồ vật trong tầm mắt mặc dù những vật này bé không thể với tới.

1.2 Giai đoạn 2: Trẻ từ 4 đến 6 tháng tuổi

Trong những tháng này, các bé học được cách tiếp cận và những điều trẻ muốn với thế giới xung quanh. Trẻ có thể nắm chặt những đồ vật xung quanh bằng tay và tạo ra những âm thanh như tiếng nói hay tiếng cười rõ nét. 

• Lật qua, lật lại hoặc trườn tới những nơi mà bé muốn
• Phát ra âm thanh và trò chuyện
• Cười thành tiếng
• Có thể lấy đồ vật trong trong tầm mắt của bé và dùng ngón tay để điều khiển đồ chơi và các vật khác.

1.3 Giai đoạn 3: Trẻ từ 7 đến 9 tháng tuổi

Bé sẽ hoạt động và di chuyển nhiều hơn khi xác định có thể đến vị trí nào đó bằng cách lết hoặc bò. Trẻ sẽ mất vài tháng để xác định cách bò tiến hoặc bò lùi, cha mẹ cũng nên dành thời gian để cùng con tận hưởng khoảng thời gian này.

• Bé bắt đầu bò bằng tay và đầu gối lẫn việc trườn, một số trẻ sẽ không bò mà chuyển sang đi.
• Trẻ có thể tự động ngồi mà không cần bạn phải hỗ trợ
• Trẻ có thể đáp lại và phản ứng với mẹ bằng những từ quen thuộc nhất, chẳng hạn như tên của bé, hoặc có thể kêu như ba, mẹ,...
• Trẻ biết vỗ tay và thích chơi những trò chơi như trốn tìm cùng bố mẹ, tìm đồ vật,...
• Cha mẹ cũng có thể dùng các phương pháp khác để kích thích não bộ phát triển của bé và đặc biệt chú ý bảo vệ an toàn cho bé.

1.4 Giai đoạn 4: Trẻ từ 10 - 12 tháng tuổi 

Giai đoạn cuối trong những năm đầu là giai đoạn bố mẹ có thể thấy thay đổi rõ rệt từ trẻ sơ sinh sang em bé. Tất nhiên, trẻ vẫn chỉ là một em bé, và trong giai đoạn này trẻ sẽ biết:

• Bắt đầu ăn bằng muỗng, thành thạo các kỹ năng cầm nắm, có thể giữ đồ vật bằng ngón trỏ và ngón cái.
• Trung bình các trẻ sẽ nói được 3 từ đầu tiên cho đến khi sinh nhật đầu của bé, tuy nhiên điều này còn phụ thuộc và kỹ năng và sự phát triển của từng bé.
• Chỉ vào đồ vật mà trẻ muốn để thu hút sự chú ý của bố mẹ
• Trẻ sẽ bắt chước các hành động của bố mẹ
• Trẻ đi bộ để ngắm nhìn khung cảnh xung quanh.

2. Một số cách giúp bé phát triển tích cực và vượt trội hơn

Sau đây là một trong những điều bố mẹ nên thực hiện để giúp con phát triển tích cực trong thời gian này:

• Bạn nên dành thời gian để nói chuyện với trẻ, bởi vì trẻ sẽ cảm thấy an toàn hơn khi nghe thấy giọng nói của bạn.
• Trả lời bé khi bé phát ra âm thanh bằng cách lặp lại âm thanh của bé và thêm từ vào. Điều này sẽ giúp trẻ học được cách sử dụng ngôn ngữ
• Bạn có thể đọc truyện cho bé nghe, bé sẽ hiểu được ngôn ngữ và âm thanh
• Tích cực khen ngợi và dành nhiều sự quan tâm yêu thương đến cho trẻ
• Chế độ ăn uống của trẻ: Ở giai đoạn này cân nặng của trẻ cũng là điều quan ngại của các bậc cha mẹ. Tuy nhiên, bạn cũng không nên đặt nặng vấn đề này để gây áp lực tâm lý đối với bản thân cũng như với trẻ. Bạn nên tạo chế độ dinh dưỡng phù hợp với trẻ giúp trẻ khỏe mạnh hơn.
• Bạn nên tập trung chơi với trẻ hơn và quan sát kỹ các biểu hiện của trẻ, mệt mỏi hay quấy khóc để trẻ nghỉ chơi.
• Bên cạnh đó, ba mẹ cũng nên chăm sóc bản thân về thể chất, tinh thần và cảm xúc hơn. Làm cha mẹ cũng là công việc khó khăn, việc chăm trẻ sẽ trở nên dễ dàng hơn nếu ba mẹ luôn nghĩ theo hướng tích cực nhất và biết yêu thương bản thân mình hơn.

3. Những lưu ý khi chăm trẻ sơ sinh

Trẻ còn nhỏ nên rất cần môi trường xung quanh an toàn, bởi vậy ba mẹ nên tại sự an toàn tuyệt đối cho trẻ, bao gồm cả cảm xúc tâm lý và thể xác.

• Hạn chế lay lắc trẻ bởi trẻ nhỏ còn rất yếu, bởi trẻ còn nhỏ nên có thể gây tổn thương não, nặng hơn có thể gây tử vong.
• Khi ngồi oto cần đặt trẻ ngồi ghế sau và có ghế dành riêng cho bé.
• Thức ăn cho trẻ cần đặt cắt thành miếng nhỏ hoặc xây cho bé tránh được tình trạng trẻ bị nghẹn. Ngoài ra, không để cho bé chơi với những đồ vặt nhỏ bởi trẻ có thể bỏ vào miệng ngậm và nuốt.
• Bảo vệ trẻ tránh khỏi khói thuốc, không cho trẻ tới gần nơi có khói thuốc.
• Không để trẻ chơi bất cứ thứ gì che mặt trẻ
• Không bao giờ để thức ăn nóng và nước nóng gần trẻ bởi có thể gây bỏng cho bé.
• Cần tiêm vắc sinh đầy đủ và đúng thời hạn để bảo vệ sức khỏe cho bé.

Trẻ sơ sinh trong những năm đầu tiên, có thể phát triển đúng mốc thời gian bình thường của trẻ hoặc cũng có thể chậm hơn. Bởi điều này là bình thường, nhưng cũng có thể đây là một trong những dấu hiệu cảnh báo về sự phát triển châm của trẻ. Vì thế bạn cũng cần chú ý quan sát trẻ, nếu phát hiện dấu hiệu bất thường bạn nên điều trị cho bé để đạt được kết quả tốt hơn.